Warzywa i owoce w swoich strukturach skrywają zazwyczaj więcej, niż tylko wodę, węglowodany, witaminy i składniki mineralne. Nie inaczej jest z pomidorami, które w swoim miąższu przechowują barwnik zaliczany do karotenoidów – likopen.
Likopen to składnik o wyjątkowej strukturze. Zazwyczaj, im wyższe przetworzenie warzyw czy owoców tym mniejsze stężenie witamin i składników bioaktywnych. Z likopenem jest odwrotnie – jego zawartość wzrasta wraz z obróbką technologiczną i termiczną. Dzieje się tak, ponieważ likopen w surowych pomidorach jest związany z innymi związkami chemicznymi, przez co staje się nieprzyswajalny dla organizmu. Obróbka technologiczna pozwala na „uwolnienie” likopenu z tych związków, przez co staje się w pełni dostępny. Zatem najmniej likopenu znajduje się w surowych pomidorach, nieco więcej w soku, dużo więcej w zupie, a najwięcej w koncentracie.
Likopen swój wielokierunkowy wpływ na zdrowie zawdzięcza mocy antyoksydacyjnej, która jest najwyższa spośród wszystkich karotenoidów. Związki antyoksydacyjne (inaczej przeciwutleniacze) to substancje, które redukują ilość wolnych rodników, przyczyniających się do powstawania przewlekłego stanu zapalnego.
Szczególną uwagę zwraca się profilaktykę nowotworową prostaty wśród mężczyzn, ale także na inne rodzaje nowotworów. Badania pokazują, iż regularne spożywanie produktów z likopenem może zmniejszyć ryzyko wystąpienia raka prostaty o kilkanaście procent.
Likopen wykazuje też pozytywne wyniki w badaniach związanych z chorobami sercowo-naczyniowymi. Metaanaliza z 2017 roku wykazała, że spożywanie likopenu wiązało się ze spadkiem cholesterolu LDL (tak zwanego „złego”), interleukiny -6 (najsilniejszej cytokiny prozapalnej) czy zwężeniem ścian żył i tętnic. Te wartości bezpośrednio przekładają się na zmniejszenie ryzyka chorób serca takich jak nadciśnienie, miażdżyca, zawał czy udar.
Co więcej, pewne badania wskazują, że likopen może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka otyłości oraz cukrzycy typu 2. Poprzez swój wysoki potencjał antyoksydacyjny, likopen chroni takie narządy jak wątroba czy trzustka, zabezpieczając je przed urazami, w wyniku których mogłoby dojść do powstawania wyżej wymienionych chorób.
Co ciekawe, niektóre badania sugerują, że likopen może mieć też pozytywne działanie na funkcje poznawcze i zapobieganie demencji starczej. Ogólna redukcja wolnych rodników przez likopen wpływa pozytywnie na hamowanie ogólnego starzenia się organizmu.
Badań na temat pozytywnego wpływu likopenu na zdrowie przybywa, ale obecne dane są wystarczające, aby stwierdzić, że jest to składnik, który warto gościć w swojej codziennej diecie. Jak wcześniej wspomniano, likopen występuje w produktach pomidorowych, ale warto przyglądać się składom gotowych produktów, gdyż istnieje szansa, że na przykład koncentrat pomidorowy kryje się nie tylko w pomidorówce, ale także kremie z dyni.
Bibliografia
